Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ev sahipliğinde düzenlenen Türkiye-Özbekistan İş Forumu, T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Özbekistan Başbakan Yardımcısı Elyor Ganiyev, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Özbekistan-Türkiye İş Konseyi ve Türkiye-Özbekistan İş Konseyi Başkanı İzzet Ekmekçibaşı, Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Adham İkramov ve 450’den fazla iki ülkenin iş insanının katılımıyla Ankara’da gerçekleşti.

Özbekistan’ın Maveraünnehir tacında bir mücevher olarak yüzyıllardır ilim, ticaret ve kültür üssü olduğunu söyleyen T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “Bugün ülkelerimiz arasında ikili ticari ve ekonomik ilişkiler, geçmişte kurulan bu gönül köprüleri üzerinde yükselmektedir. Bu çerçevede, son yıllarda daha da olumlu seyir izleyen Türkiye-Özbekistan ilişkilerini memnuniyetle müşahede ediyoruz. Bildiğiniz gibi Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, 18 Kasım 2016 tarihindeki Semerkant ziyaretinde Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev ile samimi bir görüşme gerçekleştirmişti. Bu görüşme ikili ilişkilerimizde önemli bir kilometre taşı olmuştur. İlişkilerimizi 2017 yılında “Stratejik Ortaklık” seviyesine yükselttikten sonra, geçtiğimiz yıl “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi”ni de ihdas ettik. Bu kapsamda, Konsey’in ilk toplantısını, Cumhurbaşkanı Sayın Mirziyoyev’in ülkemizi ziyareti kapsamında bu yıl içinde yapmayı planlıyoruz. 2018 yılında Özbekistan ile ikili ticaretimizde çok ciddi büyüme kaydedilmiştir. Bugün Türkiye, Özbekistan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında dördüncü, ithalatında ise beşinci sıradadır. Ülkemizin, Özbekistan’ın dış ticaretinde önemli bir aktör olmasından memnuniyet duyuyoruz. Ancak Sayın Cumhurbaşkanlarımızın belirledikleri 5 milyar dolarlık dış ticaret hacmi hedefine ulaşmak için çalışmalarımızı hızlandırmalıyız. Bu çerçevede, ilgili bakanlıklarımızın büyük gayretle sürdürdükleri Tercihli Ticaret Anlaşması’na ilişkin çalışmaların kapsamının genişletilerek hızla sonuçlandırılması öncelikli hedefimizdir.” dedi.

Oktay: “Özbekistan, Türkiye’nin bölgede en fazla yatırım yaptığı ülkelerden biri”

Tercihli Ticaret Anlaşması’nın gelecekte, çok daha kapsamlı işbirliklerine vesile olacağına inandığını belirten Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, “Ayrıca Sayın Cumhurbaşkanımızın 30 Nisan 2018 tarihinde Özbekistan’a gerçekleştirdikleri ziyaret sırasında mutabakata varılan “Türk Eximbank’ın Özbekistan’a tahsis ettiği kredilerin” kullanılmaya başlandığını takip ediyor, bundan büyük memnuniyet duyuyoruz. Ortak ticaret ve yatırım projelerine tahsis edilen ve büyüklüğü 350 milyon dolara ulaşan bu fonun iş dünyamızın siz değerli temsilcileri tarafından en verimli şekilde değerlendirileceğine inancımız tam. Özbekistan, ülkemizin bölgede en fazla yatırım yaptığı ülkelerden bir tanesidir. Özbekistan’daki yatırım rakamı, üçüncü ülkeler üzerinden yapılan yatırımlar da dâhil edildiğinde 1 milyar dolara ulaşmaktadır. Türk iş insanlarımızı buradan bir kez daha Özbekistan’daki yatırım fırsatlarını değerlendirmeye ve Özbek firmalarla yeni ortaklıklar kurmaya davet ediyorum. Aynı şekilde Özbek firmalara da sesleniyorum; ülkemizdeki ticaret ve ortak yatırım fırsatlarını değerlendirin; hep birlikte kazanalım.” şeklinde konuştu.

Ganiyev: “Türk iş insanları Özbekistan’da daha aktif olmalı”

Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 5’inci toplantısının iki ülke ilişkilerine önemli katkı sağlayacağına değinen Özbekistan Başbakan Yardımcısı Elyor Ganiyev, “Türkiye-Özbekistan ilişkilerinin daha da gelişmesi için ortak çalışmalar yürütmeye devam ediyoruz. Cumhurbaşkanlarımızın karşılıklı şekilde gerçekleştirdiği ziyaretler de ilişkilerimize büyük bir ivme kazandırıyor. Bu sayede stratejik ortak olduğumuz Türkiye ile ikili ticaret hacmimiz, çok kısa bir süre zarfında hızla gelişti. Karşılıklı saygı ve güvene dayalı ilişkilerimizin halklarımızın menfaati yolunda güçlenerek devam edeceğine inanıyoruz. 2018’de ticaret hacmimiz yüzde 40 artışla 2,2 milyar dolara ulaştı. Ancak bu iki ülke için de asla tatmin edici bir rakam değil; çünkü potansiyelimiz çok daha yüksek. Bu rakamı 5 milyar dolara ulaştırma konusunda acil tedbirler alacak ve yine güçlü adımlarımızı birlikte atacağız. 2019’un ilk yarısında Özbekistan’da 225 Türk sermayeli şirket kuruldu. Türk iş insanları Özbekistan’da daha aktif olmalı, iş ortamındaki imkanlardan en üst seviyede faydalanmalı. Önümüzdeki dönemde Özbekistan’daki yatırım projelerinin gerçekleştirilmesi konusunda Türk iş insanlarını en güçlü şekilde destekleyeceğiz.” ifadesini kullandı.

Olpak: “2019 yılında Özbekistan ile ikili ticaret hacmimiz 2 milyar dolara ulaşacak.”

Kardeş ülke Özbekistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke Türkiye olarak, iş birliklerinin her alanda gelişmesine büyük önem verdiklerini vurgulayan DEİK Başkanı Nail Olpak, “Ülkelerimiz arasındaki çok boyutlu ilişkiyi; siyasi, ticari, askeri, eğitim, sağlık ve ulaştırma alanları başta olmak üzere 100’ün üzerinde anlaşma ve protokolden oluşan geniş bir hukuki zemin çerçevesinde sürdürüyoruz. Ekonomik veriler de dostluğumuzun ne kadar sağlam bir zeminde ilerlediğini gösteriyor. Ülkelerimiz arasındaki ticaret hacmi son beş yılda %26,8 artarak 2018 yılında 1,7 milyar dolara çıktı. İçinde bulunduğumuz yılın ilk 5 ayında ise, Türkiye’nin Özbekistan’a ihracatı %20 artarak 500 milyon dolar olurken, ithalatı ise %12,5 artarak 434 milyon dolar oldu. Bunlar iş dünyamız adına sevindirici gelişmeler. Türk inşaat firmalarının Özbek yetkili makamlarca öncelik sırasına alınmasının iş dünyamız adına sevindirici olacağını düşünüyorum. Türkiye’nin tüm dünyada prestij kazanan tecrübesinin Özbekistan’a aktarılması; turizm, tarım ve tekstil alanlarında ortak projelerin gerçekleştirilmesi, her iki tarafın da yararına olacaktır. Türk Eximbank’ın Özbekistan’daki uluslararası krediler kapsamındaki faaliyetlerine hız kazandırılmalıdır. Son aşamasına gelen kredi anlaşmalarının tamamlanması ve NBU (National Bank of Uzbekistan) ile devlet garantisi altında imzalanan 250 milyon dolarlık kredi anlaşmasının hayata geçirilmesi, her iki ülkenin iş dünyası açısından sevindirici olacaktır. Bu yıl Özbekistan ile 2 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine ulaşmayı öngörüyoruz. Önümüzdeki dönem için Sayın Cumhurbaşkanlarımızın ortak hedefi olan 5 miyar dolarlık ticaret hacmi için var gücümüzle çalışacağız.” dedi.

Ekmekçibaşı: “İki ülke arasındaki ticareti geliştirmek için son sürat çalışıyoruz”

Özbekistan’ın Türkiye için çok değerli bir dost ülke olduğunu belirten Türkiye-Özbekistan İş Konseyi Başkanı İzzet Ekmekçibaşı,“Türkiye’nin en değerli dost ülkelerinden biri olan Özbekistan ile KEK 5. Dönem Toplantısı çerçevesinde düzenlediğimiz bu toplantı, iki ülke için ticarette yeni bir dönemin başlangıcı niteliğindedir. İş konseyimiz, 8’nci Cumhurbaşkanımız Merhum Turgut Özal’ın attığı tohumlarla, 12 Nisan 1993 tarihinden beri faaliyet gösteriyor. İlk günden beri iki ülke arasındaki ticaret ve ekonomiyi geliştirmek için aynı azimle son sürat çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Türkiye’nin potansiyelini tüm dünyaya olduğu gibi Özbekistan’a da anlatıyoruz. Bugün gerçekleştirdiğimiz görüşmelerle Türk ve Özbek 450 iş insanımızı bir araya getirdik. Farklı sektörlerdeki gücümüzü keşfederek, özellikle Avrasya coğrafyasında Türk-Özbek kardeşiliğini taşımak istiyoruz.” dedi.

Özbekistan-Türkiye İş Konseyi ve Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Adham İkramov ise, iki ülke iş dünyasının önde gelen isimleriyle bir araya gelmenin önemine dikkat çekerek; “Özellikle bugünkü İş Forumu’na gösterilen yoğun ilgiden dolayı iki ülke arasındaki ticari ortaklığa katkı sunan herkese teşekkür ediyoruz. Son yıllarda iki ülke arasındaki ortalama ticaret hacmi 2.1 milyar dolar seviyesinde. Geçtiğimiz yıl, 2017 yılındaki ikili ticaret hacmimize göre yüzde 39 büyüme gerçekleştirdik. Türkiye’de Özbekistan menşeili 1026 şirket bulunuyor. Sadece 2019’un ilk yarısında Özbekistan’da 251 Türk şirketi kuruldu. Son dönemde kurulan şirket sayısı yüzde 51 oranında arttı. Bugün de burada inşaat, inşaat malzemeleri ürünleri, ilaç ve tarım gibi pek çok afarklı landan 50’ye yakın şirket bulunuyor. Yabancı yatırımıcıyı destekleyen ve Türk kardeş iş insanlarımız için çözümler üreten bir ülkeyiz. Bundan sonra da Türk iş dünyası ile el ele vererek yeni hedeflere birlikte yürüyeceğiz.” diye ifade etti.

İş Forumu kapsamında DEİK ile Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası arasında iş birliği anlaşması imzalanırken, Gebze OSB ile Özbekistan Yatırımlar ve Dış Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Devlet Demir Yolları ile Özbekistan Demir Yolları arasında yeni iş birliği anlaşmaları imzalandı.

Çalık Enerji ve Coskunöz Holding’in sponsorluğunda gerçekleşen Türkiye-Özbekistan İş Forumu, ‘Türkiye ile Özbekistan Arasında Ticari ve Ekonomik İş Birliğinin Geliştirilmesi’ ve ‘Özbekistan’da Yatırım Olanakları. Türkiye Özel Sektörüne Yönelik Fırsatlar’ panelleri ile ikili iş görüşmelerinin gerçekleşmesiyle sonra erdi.