Projenin isminde net bir fikir birliği veya isim birliği oluşmamış olsa bile, Çin’in Dünya ticaretinde baskın yapısının ortaya net şekilde çıktığı sanırım tüm çevrelerce kabul edilmektedir. İsminin netleşmesini bir kenara bırakalım ama etki alanı hiç de kenara bırakılacak düzeyde değil. Birleşmiş Milletlere göre Dünya’daki bağımsız 193 ülkenin 65 tanesini ilgilendiren bir projeden bahsedilmektedir.  Bu 65 ülke’nin nüfusu 3 milyar dolayındadır. Bir başka ifadeyle 7. 5 milyarlık dünya nüfusunun yaklaşık % 40’ı bu projenin içinde yer alacak (WTO Report, 2018). Daha önemlisi, Birleşik Devletler merkezli bir “korumacılık” anlayışı dünya ticaretinde genişleme alanı bulmaya çalışırken, Çin merkezli bir liberal büyüme politikalarına tanıklık etmek gerçekten ilgi çekici bir döneme dikkat çekmektedir.

Güney Asya’dan başlamak suretiyle Avrupa’nın batı kıyılarına kadar bir alanda etki yaratmaya yetecek bir perspektife sahip olan projenin belki de en önemli taraflarından biri 1 trilyon Doların üzerinde bir yatırım akışına sahip olası değil, projenin Serbest Ticaret Anlaşmalarıyla desteklenen bir yapıya sahip olması. Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) önümüzdeki dönemin dünya ticaretinin yol haritalarını etkileyecek bir yapıya büründüğü şimdiden söylenebilir.

Projenin tek bir güzergaha sahip değil. Biren fazla güzergah içinde Türkiye’nin içinde olduğu orta koridor için planlanan yatırım tutarı 8 trilyon dolar dolayında olduğu hesaplanmaktadır. Bu kapsamda alt yapı için ayrılan bütçenin 40 milyar dolar olduğu belirtilmektedir.

Bu büyük ticaret kapasitesinin yanında Türkiye-Çin arasındaki ticaret artma eğilimindedir. Hem Türkiye’nin Çin ekonomisi içindeki payı hem  de Çin’in Türkiye ekonomisi içindeki payı artma eğilimindedir. Bunun dışında Türkiye ile diğer bölge ülkeleri arasında da ticari ortaklıkların artma eğilimine girmesi yönünde adımlar atılmalıdır. Çin ve Türk işletmeleri arasında telekominikasyon, demir yolları, limanlar, enerji, elektronik ticaret ve finans alanlarında da yeni ortaklıkların önünü açan ön görüşmelerin yapıldığı bugünlerde ticari gelişmenin artması yönünde umutlu olmak için çok neden sıralanabilir.

Diğer yandan geleneksel ticari alışkanlıkların sürdüğü günümüzde Avrupa Birliği ülkeleri bizim dış ticaretimizin ana paydaşını oluşturmaktadır. Türkiye ve AB arasında büyük bir ivme kazanan ticaret hacmi2018 yılında 165 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve AB ülkemizin en önemli ticaret ortağı olmayı sürdürmüştür. Ülkemiz, AB’nin toplam ihracatından aldığı %4 pay ile 5. sırada yerini almıştır (ticaret.gov.tr, 2019). Başka bir ifade ile Türkiye hemen yanı başında olan Dünyanın zenginler kulübü olan ve en büyük ticari ortağımız olan Avrupa Birliği ile iyi ilişkileri geliştirmek gibi doğru hamlelerin yanında, Dünyanın yeni ticari akımlarına ve gelişmelerine de çok mesafeli durmayacaktır.

Ancak bu gelişmelerden beklenen faydaların elde edilmesi, beklenen ihracat artışının gerçekleşebilmesi için bu iki bölge için ayrı ayrı olmak üzere makro planlar yanında, ülke bazlı, sektör bazlı hatta bazı alanlarda ürün bazlı mikro planlara da ihtiyaç olduğu görülmektedir. Türkiye’nin her alanda rekabetçi bir güce sahip olmasını beklemek veya bu yönde politikalar üretmek orta vadede yarar sağlamayabilir.

Avrupa Birliği’nin önemli bir ticari ortağı olmanın ve bu ticaretteki payını net ihracatçı olma yönünde artırmanın yollarını arayan Türkiye, diğer taraftan da yeni “global ortakları” olma yönünde hızla ilerleyen Çin ve Güney Asya ülkeleriyle rekabetçi bir ortaklığa girmenin hemen öncesinde görülmektedir. Bu süreç yeni rekabet kapılarını Türkiye’nin önüne çıkarmakla beraber, yeni fırsatlara açılan kapıların da karşımıza çıkaracaktır. Burada makro planlara, Devlet bürokrasisinin doğru öngörülerinin yanında, özel sektöründe yeni bir “uluslararası girişimcilik” ataklarına ihtiyaç duyulacaktır.

Kaynakça

https://www.ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/avrupa-birligi/yani-basimizdaki-dev-pazar-avrupa-birligi

World Trade Organization, World Trade Annual Report 2018.