Umut Çelik / umut@businessworldglobal.com

Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden kimya sanayi, pek çok sektöre ara mal ve hammadde temin eden bir sanayi dalı olarak gerek üretim gerekse de dış ticarette ülke ekonomisine oldukça büyük fayda sağlıyor. Toplam ülke ihracatının yüzde 10’unu gerçekleştiren, yaklaşık 300 bin kişiye istihdam sağlayan kimya sektörü, Türkiye’nin hedeflerine ulaşmasında en fazla katkı yapacak sektörlerin başında geliyor.

 Kimya sektörü ihracatı artmaya devam ediyor. Türkiye ihracatını sırtlayan kimya sektörünün yurt dışı pazarlarda daha da güçlü bir konuma gelmesi ve ihracatını artırması için yoğun çaba içinde çalışmalar sürmektedir. Plastikten kozmetiğe, ilaçtan boyaya kimya sektörünün tüm alt sektörlerinde dünyanın hemen hemen her ülkesinde düzenlenen organizasyonlar ve yapılan tanıtımlar çalışmaları ile Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştiren üçüncü sektörü konumundaki kimya sanayi, yılın başından bu yana ihracatta yakaladığı yükselişi artırarak sürdürdü.

Türkiye’nin bir enerji koridoru üzerinde bulunma özelliğini kullanan kimya sektörünün ihracatının gelecek projeksiyonunda, yüksek katma değerli üretim yapısına geçip, ara girdi ithalatını azaltma yoluyla, ihracatın ithalatı karşılama oranının 2023 yılı itibariyle yüzde 70’e çıkarılması hedefleniyor.

TÜRK KİMYACISI REKABET GÜCÜNÜ ARTIRIYOR

Avrupa başta olmak üzere Afrika’dan Güney Amerika ve Uzak Doğu’ya kadar geniş bir dağılımda ihracat yapan sektörümüz rekabet gücünü her geçen gün artırıyor. Kimya sanayinin ihracatında Avrupa Birliği ülkeleri önemli bir konumda bulunuyor. En çok ihracat gerçekleştirdiğimiz ülke grubu olan Avrupa Birliği’ne toplam kimya sektör ihracatımızın yaklaşık yüzde 36’sını gerçekleştiriyoruz. Avrupa Birliği’ni sırasıyla Yakın ve Orta Doğu Asya ülkeleri yüzde 23 payla ikinci, diğer Avrupa ülkeleri yüzde 12 payla üçüncü, Kuzey Afrika ülkeleri yüzde 8 payla dördüncü ve diğer Asya ülkeleri yüzde 8 payla beşinci sırada takip ediyor.

Kimya sanayi, lojistik önemi açısından çoğunlukla ülkenin kıyı bölgelerinde yer alıyor. Petrol ve petrol ürünleri, deterjan, sabun, ilaç kimyasalları, boya gibi ürünleri üreten kimya firmalarının çoğu Marmara Bölgesi’nin üç büyük sanayi ili olan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya’da, Ege Bölgesi’nde İzmir’de yerleşim gösterirken, gübre ve petrol ürünleri firmalarının çoğu Akdeniz Bölgesi’nde toplanmış durumda. Ayrıca Akdeniz bölgesinde ana hammaddelerden olan soda, bikromat gibi önemli üretim merkezleri de bulunuyor.

PASTADAN DAHA FAZLA PAY ALMA ZAMANI

Dünyada kimya sektörü ticaret hacmi yaklaşık 4 trilyon dolar seviyesinde seyrediyor. Kimya sektörü ticaretinde en çok paya sahip ülkeler ise ABD., Almanya, Çin, Suudi Arabistan, Belçika, Rusya ve Hollanda. Türkiye’nin sahip olduğu potansiyeli düşündüğümüzde, küresel kimya sektörü içinde aldığı payı çok daha yükseltebileceğini görüyoruz.

ARTAN İHRACAT GÖZ DOLDURUYOR
Hem kimya sektörü hem de toplam ülke ihracatımızdaki artışın 2022 yılında da süreceği öngörülmektedir. Bilindiği gibi birçok uluslararası kuruluş ülkemizin gelecek dönemdeki büyüme oranı tahminlerini önemli seviyede artırdı. Ülkemizin büyümesine önemli katkı sağlayan ihracatımız yine bu artışta itici güç olacaktır. Var olan ihracat artış hızını sürdürmesi halinde kimya sektörü ihracatı 2023 yılında 30 milyar dolara ulaşabilir.

 TÜRKİYE’DE KİMYA SEKTÖRÜ NE KADAR YOL ALDI?

 Geçtiğimiz on yılda dünya genelinde kimyasal ürün satışları iki kattan fazla artmış olup bu artış, büyük oranda kimyasal üretim kapasite artışının yaklaşık %80’ini gerçekleştiren gelişmekte olan ekonomilerden sağlandı.

Kimyasal ürün satışları Türkiye’de de, son on yılda küresel eğilime oldukça benzer bir seyir izledi. Dinamik bir iç pazar ile desteklenen güçlü büyüme ve rekabetçi üretim maliyetleri ile Türkiye, kimya sektöründe faaliyet gösteren şirketler için cazip bir yatırım destinasyonudur.

Türkiye aynı zamanda kimya endüstrisindeki lider markaların bölgesel üretim, yönetim ve ihracat üssü konumunda. BASF, Henkel, Bayer, Evonik, Linde, P&G, PPG ve Dow gibi kimya devleri onlarca yıldır Türkiye’de üretim yapmakta ve her geçen yıl büyümeye devam ediyor.

Türkiye’nin güçlü olduğu noktalardan biri de tüketici endüstrilerinde kaydedilen istikrarlı büyüme. Türkiye, Avrupa’nın en büyük ticari araç üreticisi, dünyanın 17. büyük otomotiv üreticisi, dünyanın 7. büyük tarımsal ürünler üreticisi ve Avrupa’nın en büyük tekstil üreticisi olup dünya ihracatının %3’ünü gerçekleştiriyor.

BOYA ENDÜSTRİSİ PAZARI İŞTAHLI

Türkiye’deki kentsel dönüşüm projeleri kapsamında önümüzdeki 20 yıl süresince ülke genelinde yaklaşık 6,5 milyon konutun yıkılıp yeniden inşa edileceği öngörülüyor. Dolayısıyla, Türkiye’nin 60 milyar ABD doları değerindeki inşaat sektörü, kimya endüstrisi için en hızlı büyüyen tüketici piyasalarından biri durumunda.

Türkiye kimya endüstrisi bakımından gelecek vaat eden bir diğer alan da dünya plastik üretiminin %3’ünü gerçekleştiren plastik endüstrisidir. Bu da Türkiye’yi Avrupa’nın 2. dünyanın ise 7. büyük plastik üreticisi yaptı. Avrupa’nın 5. büyük boya üreticisi olması itibarıyla Türkiye, boya endüstrisinde de yatırımcılara çeşitli fırsatlar sunuyor.

Türkiye, Çin’den sonra dünyanın 2. büyük petrokimya ithalatçısı. Petrokimya ürünlerinde kapasite ve tüketim arasındaki büyük açık yerli ve yabancı yatırımcılara büyük olanaklar sunuyor. Yatırımcıların, Türkiye’nin gelişmiş altyapısı ve stratejik konumundan faydalanarak komşu ülkelerde yakalayabilecekleri cazip iş fırsatları da bulunmaktadır. Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi komşu pazarlardaki petrokimya ürünleri tüketimi, küresel tüketimin dörtte birini oluşturuyor.